Wie het idee heeft dat er bij de WRR alleen ervaren en gepromoveerde mensen rondlopen, heeft het mis. Jaarlijks heeft de raad zo’n vijftien stageplekken beschikbaar, meestal voor masterstudenten, voor een periode van drie tot zes maanden. De stagiairs krijgen de kans om mee te lopen bij een projectgroep of bij de (interne) politieke helpdesk van de WRR. “Stageplekken zijn een belangrijke manier voor studenten om kennis te maken met onderzoek op het snijvlak van wetenschap en beleid. Een stageplek is dus bedoeld om te leren en is onderdeel van de opleiding,” aldus directeur Frans Brom. “Onze stagiaires verzetten niet alleen veel zinvol werk. Zij hebben ook frisse ideeën en zijn daarmee zeer waardevol voor onze organisatie.” De raad pakt de begeleiding serieus op. Die begeleiding vindt niet alleen plaats binnen de projectgroepen, er zijn ook ervaren stafmedewerkers die, als stagecoördinator, de vinger aan de pols houden. Hoe ervaren de WRR-stagiairs die stageperiode? Wat leren ze dan? En hoe is het om hen te begeleiden? Enkele stagiairs, oud-stagiairs en stafmedewerkers van de WRR vertellen hun verhaal.
“Meer leren over een maatschappelijk of publiek onderwerp.”
Stage bij de WRR: een absolute aanrader
Danique Francois studeert Internationale betrekkingen en Politieke Wetenschappen aan de Leiden Universiteit. Sinds februari 2022 is zij stagiair bij het adviesproject ‘Onderneming & Maatschappij’. Daarbij richt zij zich vooral op de politieke economie. De stage loopt zij op eigen initiatief, om meer te leren over een maatschappelijk of publiek onderwerp. Vooraf was ze niet echt bekend met de WRR, maar nu komt ze de naam overal tegen. “Ik werk hier natuurlijk nog maar een maand, maar voel me vanaf het begin heel welkom. Iedereen heeft een indrukwekkende achtergrond en is toch geïnteresseerd in wat ik te melden heb. Door het vertrouwen dat ik krijg, voel ik me vrij om in de stafvergaderingen een bijdrage te leveren. Dat wordt ook aangemoedigd. Ik hoop mezelf hier snel te kunnen verdiepen in een onderwerp dat me niet eigen is. Zo werk ik binnen het project nu aan de bouwsector. De afgelopen weken heb ik gemerkt dat de wetenschappelijke onderbouwing van beleid, zonder politieke kleuring, een belangrijke toegevoegde waarde is van de WRR. Als voorbereiding op een toekomstige baan op het grensvlak van wetenschap en beleid is deze stage een aanrader!”
“Zo leer je kritisch op de inhoud zijn.”
Ook Maxime Straatman loopt sinds februari 2022 stage bij het project ‘Onderneming en Maatschappij’. Zij heeft aan de Universiteit van Amsterdam een bachelor European Studies behaald. Nu doet ze een masteropleiding beleidseconomie. Haar begeleider bij het Sustainable Finance Lab wees haar erop dat de WRR stagiairs zocht. “Het mooie van de WRR is dat je hier langere tijd met een onderwerp bezig kunt zijn. Ik had verwacht dat iedereen in de projectgroep zijn eigen ding zou doen, maar veel gebeurt juist gezamenlijk. Wel vind ik het prettig om autonoom te werken, binnen richtlijnen voor wat van me wordt verwacht. En het is fijn om feedback te krijgen. Zo leer je kritisch op de inhoud te zijn. De WRR is heel breed, zowel politiek als beleidsgericht. Onderzoek doen heb ik altijd leuk gevonden, maar de laatste tijd ben ik juist geïnteresseerd geraakt in de beleidskant. Welke richting ik precies uitga, weet ik nog niet. Maar het werk moet wel inhoudelijk zijn, bijvoorbeeld bij de overheid of een semipublieke instelling, want daar heb je te maken met relevante vraagstukken.”
“Ik word hier als filosoof serieus genomen.”
“Als stagiair krijg je best veel verantwoordelijk- heden.”
Na haar bachelor Kunstmatige Intelligentie in Utrecht doet Doortje Lenders nu een research master Filosofie aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Ook zij loopt sinds 1 februari 2022 stage bij de WRR, bij de projectgroep ‘Media’. Hoewel haar studie zich op academisch onderzoek richt, heeft vooral de wisselwerking tussen onderzoek en politiek haar interesse. Een oud-WRR-stagiair wees haar daarom op de stagemogelijkheid bij de WRR. “Ik voelde me meteen volwaardig lid van de projectgroep. Het is geweldig hoeveel verantwoordelijkheid je als stagiair krijgt. Ik word hier als filosoof serieus genomen, wat lang niet overal het geval is, en mijn inbreng wordt gewaardeerd. De feedback die je krijgt, is van een heel hoog niveau, superkritisch en superscherp. Daar leer ik veel van. En nu ik de filosofie concreet toepas, kijk ik daar kritischer naar: wat kan je ermee? Ook merk ik hoe belangrijk het is om dicht bij politiek, beleid en wetenschap te staan. Aan de universiteit ben je met je eigen eindproduct bezig, waar jouw naam op staat, bij de overheid gaat het minder om jezelf en meer om wat er in Nederland moet gebeuren.”
Tessel van Oirsouw is bezig met haar tweede bachelor: Philosophy, Politics and Economics aan de VU Amsterdam; haar eerste bachelor was Media and Information aan de Universiteit van Amsterdam. Sinds augustus 2021 is zij stagiair bij het WRR-project ‘Artificiële Intelligentie’; nu begint ze bij een nieuw project dat opstart. Voordat ze een master technologie en beleid gaat doen, wil ze ontdekken of haar belangstelling daar wel ligt. Dus nam zij contact op met de projectleider van het AI-project. “De stage bevalt erg goed. De sfeer is fijn en het werk op het gebied van onderzoek en beleid is heel interessant, zowel in de breedte als in de diepte. Je leert veel over een bepaalde thematiek, maar ook over hoe Nederland bestuurskundig in elkaar zit, en wat er allemaal komt kijken bij het schrijven van beleid. Bijzonder is dat je hier als stagiair best veel verantwoordelijkheden krijgt. Je wordt in het diepe gegooid om te zien wat je in je mars hebt. Dat ik mijn stageperiode met een half jaar heb verlengd, zegt, denk ik, veel over hoe ik mijn tijd hier ervaar.”
“De politieke helpdesk is een bijzonder leerzame plek voor een stagiair.”
Een win-winsituatie voor stagiair én WRR
“Bij de stageplek externe betrekkingen gaat het vooral om het doordacht monitoren van de politiek – waar wordt de WRR genoemd in Kamerdebatten en in welk verband? – en het interpreteren van de uitkomsten van die monitoring,” vertelt Dmitri Berkhout, adviseur communicatie en externe betrekkingen. “Onze eerste stagiair, Maartje van de Koppel, begon in 2020; zij heeft toen een uitgebreid systeem ontwikkeld, dat sindsdien door iedere stagiair verder is uitgebreid. Daarnaast kunnen projectgroepen ons vragen om specifieke zaken uit te zoeken: wat zijn de standpunten van de partijen over een onderwerp, hoe is een bepaald wetgevingsproces verlopen, wat staat er in de verkiezingsprogramma’s dat voor onze projecten van belang is, enzovoorts. Onze huidige stagiair werkt bijvoorbeeld aan een stakeholderanalyse voor het net gestarte project ‘Media en democratie’. Verder faciliteren we projectgroepen met het leggen van contact met Eerste en Tweede Kamerfracties, en bereiden we kennismakingsgesprekken van onze voorzitter met politici en bewindslieden voor.”
De politieke helpdesk is een bijzonder leerzame plek voor een stagiair: het is een behoorlijk zelfstandige functie met veel ruimte voor eigen onderzoek en analyse. “Er is dan ook veel belangstelling voor deze plek. We krijgen soms honderd brieven, terwijl er maar twee plekken per jaar beschikbaar zijn. Ik vind het heel leuk om de stagiairs te begeleiden en ze te zien groeien. De eerste twee maanden kosten vrij veel tijd, maar daarna voelen ze zich hier helemaal thuis en kunnen ze uitstekend zelfstandig aan de slag. En: ze komen tot nu toe allemaal goed terecht. Het is een win-winsituatie: zij hebben een mooie stage op hun cv en de WRR heeft een goed en altijd actueel beeld van de politieke omgeving.”
mp3 | 9,9 MBMaartje van de Koppel
(via intercom) Goedemiddag, Maartje van de Koppel. Ik kom voor mijn stage. Ik heb een afspraak met Dmitri Berkhout.
Receptionist WRR
Goedemiddag, neemt u plaats, ik ga bellen.
Dmitri Berkhout
Hallo Maartje, welkom bij de WRR......Zo ging het dus de eerste keer, zes maanden geleden. Maar het is nu eigenlijk de laatste keer. Het leek me leuk om eens met je te praten over hoe het je is bevallen als stagiaire. Hoe vond je het om hier te werken?
Maartje van de Koppel
Ik vond het heel leuk om hier te werken. Ik vind het heel tof dat de WRR midden in Den Haag zit. En zeker hier in deze kamer, waar je echt uitkijkt op het Binnenhof en op de Hofvijver. Dat was een hele leuke plek om te werken. Ik vind het jammer dat ik dat maar zes weken heb meegemaakt, want toen kwam corona.
Dmitri Berkhout
Dat was natuurlijk voor iedereen een verrassing, half maart. Maar hoe is het jou vergaan toen het ineens ophield hier?
Maartje van de Koppel
Ja, nou, eigenlijk ging het thuiswerken heel goed. Ik was dus gelukkig al zes weken hier ingewerkt, dus ik voelde me al wel op mijn plek hier. En ik was natuurlijk vanuit mijn studie ook gewend om thuis te werken. Dus die switch was niet zo heel erg groot. Maar het was wel jammer dat ik niet meer deze plek had om te werken en natuurlijk mijn collega's niet meer dagelijks zag. Dat spontane, je kon makkelijk even bij een vergadering aansluiten. Of even meeluisteren met iemand anders van communicatie die met iets anders bezig was. Dat miste ik natuurlijk ook een beetje toen ik ging thuiswerken.
Dmitri Berkhout
We hebben het nu over dat je hier kwam, bij de WRR. Had je eigenlijk al een beeld van de WRR voordat je ging solliciteren?
Maartje van de Koppel
Ik wist dat de WRR bestond. Ik kende het als adviesraad voor de regering, een beetje in het rijtje van het Sociaal Cultureel Planbureau en de Algemene Rekenkamer. Maar ik wist heel weinig verder over de taak, de doelstellingen en de grootte van de organisatie. Daar heb ik me nog wel even verder in verdiept voor ik ging solliciteren.
Dmitri Berkhout
Je hebt dus bij ons een sollicitatiegesprek gehad. Hoe vond je dat gaan?
Maartje van de Koppel
Ik vond het goed gaan. En eerlijk gezegd had ik er een goed gevoel over. Ook over de wederzijdse match. Ik vond het erg leuk want ik ging solliciteren vlak nadat 'Het betere werk' was uitgebracht. Één of twee dagen erna. Het was leuk om te zien hoe druk iedereen daarmee was en daar kwamen wat belletjes over tussendoor. Ik zat meteen midden in de drukte van het rapport dat net was uitgebracht.
Stem van video
De economie in ons land draait op volle toeren. Nooit eerder werkten zoveel mensen, maar niet al dat werk is goed werk. Technologisering, flexibilisering en intensivering zetten de kwaliteit van werk onder druk. In zijn rapport adviseert de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid om op al deze ontwikkelingen in te spelen en in te zetten op goed werk voor iedereen die wil en kan werken.
Dmitri Berkhout
Ik weet nog dat we samen naar een debat zijn geweest en dat ons rapport op bijna iedere tafel van de Kamerleden lag.
Maartje van de Koppel
En er kwamen heel veel positieve reacties van Kamerleden die constant bevindingen uit het rapport aanhaalden.
Dmitri Berkhout
Het was ook leuk dat het in het begin van je stage was.
Maartje van de Koppel
Het was volgens mij mijn tweede dag. En toen hebben we de hele avond daar gezeten. Maar ik vond het heel leuk dat ik dat nog in de Tweede Kamer heb kunnen meemaken. Want vervolgens heb ik daarna alle debatten die ik heb gevolgd via debat-direct online bekeken. Ik heb niet meer in het parlement zelf gezeten helaas.
Dmitri Berkhout
Je kwam stage lopen bij de afdeling Communicatie en Ondersteuning en we hebben eigenlijk met jou ook een nieuwe service ontwikkeld. De 'politieke helpdesk', die was er dus nog niet toen jij begon.
Maartje van de Koppel
De bedoeling was om een vaste plek te creëren waarvandaan je beter in de gaten kan houden wat er in de politiek gebeurt en daar beter aansluiting bij kan vinden.
Maartje van de Koppel
(toont voorbeelden op een beeldscherm) Ik denk dat deze wel leuk is. Dit is het overzicht van alle vermeldingen van de WRR in de Eerste en Tweede Kamer van de afgelopen anderhalf jaar. Sinds september 2018. Dus hier zie je een grote lijst met alle moties en Kamervragen die zijn ingediend waarin de WRR werd genoemd, zowel waarin werd gesproken over bestaande rapporten als waarin een nieuw verzoek tot onderzoek wordt aangedragen.
Dmitri Berkhout
Wat valt je daarbij op Maartje?
Maartje van de Koppel
Dat er niet alleen hele recente rapporten worden besproken, maar dat ook rapporten die al een tijdje uit zijn nog heel vaak in de Kamer terugkomen. 'Weten is nog geen doen', 'Geld en schuld'. Dat is me opgevallen. Ook wel dat eigenlijk heel veel verschillende partijen de WRR vaak aanhalen. Er is er niet echt een die er uitspringt. Ook dat bewindspersonen veruit het meeste, vergeleken met de politieke partijen, over de WRR praten. Dat zie je hier. Veertig procent van alle vermeldingen van WRR in het parlement is door een bewindspersoon gedaan.
Dmitri Berkhout
Heeft dit ook je kijk op het politieke proces veranderd, beïnvloed?
Maartje van de Koppel
Ik denk dat ik in deze stage wel heb gezien dat de Tweede Kamer en de Eerste Kamer in een nog grotere mate afhankelijk zijn van kennis van buitenaf en dat dat heel belangrijk is voor Kamerleden. En dat is iets wat ik wel kon bedenken maar wat ik nu heel erg in de praktijk heb gezien.
Dmitri Berkhout
Je deed ook projecten, althans dingen uitzoeken voor projectgroepen. Daar heb je heel wat voor gedaan. Welke zou je het leukste opdrachtje willen noemen?
Maartje van de Koppel
Ik denk dat ik het leukste vond aan die uitzoekopdrachten voor de projectgroepen dat er een heel grote variatie van onderwerpen langskomt. Dus ik heb over heel veel onderwerpen ook zelf iets geleerd, waar ik niks van afwist.
Dmitri Berkhout
Ik weet ook nog wel dat we een vraag kregen van Haroon Sheikh van kunstmatige intelligentie. Hij werd gevraagd om als expert een commissievergadering van de Tweede Kamer te woord te staan. Hoe heb je dat aangepakt?
Maartje van de Koppel
Ik heb toen eerst uitgezocht wie er überhaupt op het dossier van kunstmatige intelligentie zitten. Dus wie houdt zich bezig met AI in de Tweede Kamer? Vervolgens heb ik vrij grondig uitgezocht wat zij allemaal over AI hebben gezegd in de media en in de politiek. En naar aanleiding daarvan ook een suggestie gedaan welke vragen Haroon kon verwachten van welke personen. Ik ben in AI gedoken en de corona apps en zelfs het Kennis Advies Systeem in Estland. Ik heb echt onderwerpen aangesneden waar ik me anders nooit zo in zou verdiepen.
Dmitri Berkhout
Ja, je zei wel leuk om te weten hoe het in Estland zit. Hoe kom je daar op?
Maartje van de Koppel
Ja, dat was als voorbereiding op een workshop die een staflid in Brussel had, geloof ik. Daar waren verschillende vertegenwoordigers uit allerlei landen die allemaal een kennisinstituut of een adviesraad vertegenwoordigden. En zij gingen allemaal een pitch geven over hun eigen instelling. Dus ik heb uitgezocht wie zijn die andere instellingen en hoe plaatsen zij zich in hun nationale context? Hoe zit dat wetenschappelijke adviessysteem in het land in elkaar? En hoe kunnen wij daar de WRR tegenover zetten? Dus waarin is de WRR uniek? En hoe kunnen wij ons onderscheiden in de workshop van de andere mensen die andere instellingen vertegenwoordigen?
Dmitri Berkhout
Wat is daar uitgekomen?
Maartje van de Koppel
De WRR is redelijk uniek, in ieder geval in die context, vergeleken met andere adviesraden die ik toen heb bekeken. Omdat wij de WRR heel autonoom is, heel veel controle heeft over haar eigen werkagenda, en ook een hele brede opdracht heeft ze. Ik zag heel veel andere adviesinstellingen die zich alleen maar op innovatiebeleid richten of alleen maar op medische thema's of op Europa. Dus daar is de WRR heel uniek in, die brede doelstelling.
Dmitri Berkhout
Je studeerde politicologie. Hoe past deze stage bij jouw studie?
Maartje van de Koppel
Toen ik eind vorig jaar mijn bachelor praktisch had afgerond, had ik het gevoel dat ik nog niet echt uitgeleerd was. En ik wilde nog wat meer van de praktijk meekrijgen. En dat was eigenlijk de primaire reden voor mij om deze stage bij de WRR te zoeken. Ik was heel veel theoretisch met politiek bezig geweest en ik had er heel veel over geleerd. Maar daar eigenlijk nog niks praktisch mee gedaan. En dat heb ik hier wel kunnen doen. Ik krijg geen studiepunten voor deze stage. Ik plak hem helemaal vrijwillig aan mijn bachelor vast. Het was echt bedoeld om mezelf te verbreden. Een van de leukste dingen aan deze stage was dat ik heel veel vrijheid kreeg om mee te denken over hoe de functie eruit kwam te zien. Dat ik de ruimte kreeg om daar ook een eigen stempel op te drukken.
Voice-over
Meer weten over stagelopen bij de WRR? Kijk op onze website, bij Werken bij de WRR. www.wrr.nl/over-de-wrr/werken-bij-de-wrr
“Dat was een mooi kijkje in de keuken.”
Een ideale opstap
Een van de stagiairs van de politieke helpdesk was Sven Trommelen. Hij studeerde geschiedenis, met een master op het gebied van de parlementaire geschiedenis. Inmiddels heeft hij een baan als redacteur bij de Rijksvoorlichtingsdienst, op de afdeling Communicatie Algemeen Regeringsbeleid. “Ik volg, met mijn collega’s, constant het nieuws, op acht tv-schermen en op de radio. Zo kunnen we onder andere de minister-president meteen informeren als er iets gebeurt. Eigenlijk was mijn stage externe betrekkingen bij de WRR een ideale opstap voor deze baan, en hij heeft er zeker aan meegeholpen dat ik ben uitgenodigd voor het sollicitatiegesprek. Bij de WRR heb ik veel geleerd over hoe de hazen lopen in het politieke krachtenveld; dat was een mooi kijkje in de keuken. Wat ik helaas niet heb meegekregen, is hoe het is om te werken op het Buitenhof, met uitzicht op het centrum van onze democratie, het Binnenhof. Ik ben namelijk maar één dag op kantoor geweest; daarna ging Nederland weer op slot vanwege corona. Wel heeft mijn stagebegeleider steeds een vinger aan de pols gehouden. Dat werkte goed. Een stage bij de WRR kan ik dan ook van harte aanbevelen. Misschien voelt het in het begin als veel, maar je zet sneller stappen dan je van tevoren denkt. En je leert heel veel. Dus gewoon solliciteren op zo’n plek!”
“Toen is de kiem voor mijn promotietraject gelegd.”
Ook WRR-stafmedewerker Annick de Vries is een oud-stagiair (2003). Haar afstudeerbegeleider aan de Erasmus Universiteit Rotterdam, (wijlen) Jarig van Sinderen, die toen ook directeur van de WRR was, benaderde haar daarvoor. “Zelf kende ik de WRR toen nog niet zo goed, maar mijn vader adviseerde me nadrukkelijk de stageplek te accepteren omdat dit een geweldige kans was. En dat was het inderdaad! In die tijd was ik al geïnteresseerd in de interface tussen wetenschap en beleid, en bij de WRR viel alles op zijn plaats. Wel was ik, als 23-jarige, geïmponeerd door al die wijze mensen, toen vooral mannen. En ik verbaasde me over de ruimte die je had om op een onderwerp de diepte in te gaan, en over de intrigerende discussies. Het was een leerzame tijd, waarin ik steeds meer gefascineerd raakte door de relatie tussen wetenschap en beleid. Toen is de kiem voor mijn promotietraject gelegd. Ook vormde zich in mijn achterhoofd het plan om ooit als wetenschappelijk medewerker terug te keren bij de WRR. Twee jaar geleden was dat zover. Nu begeleid ik zelf stagiairs binnen de projectgroep ‘Klimaatbeleid’. De afgelopen twee jaar waren dat er vier. Het is leuk om te zien waar zij in hun leven staan en om ze te helpen met het pad dat ze willen bewandelen. Het zijn allemaal bevlogen jonge mensen die aan het begin van hun carrière staan. Dat heb ik zelf ook meegemaakt.”
Leuk werken met zo’n groep jonge mensen
Tot eind 2021 was Annick stagecoördinator bij de WRR. Sinds begin 2022 vervullen Monique Steijns en Ruth Mampuys die rol. “Wij zijn het contactpunt voor de stagiairs en vormen de verbinding tussen hen en de projectgroepen. De stageverzoeken komen bij ons binnen, en die leggen we naast de behoeften van de projectgroepen. Ook houden we de stageprocedure regelmatig tegen het licht, en passen we die waar nodig aan. Omdat de WRR nogal wat stageverzoeken krijgt, is het belangrijk om duidelijk te zijn over de mogelijkheden en wie er voor een plek in aanmerking komt. Die informatie staat op onze website.”
“Het is leuk werken met zo’n groep jonge mensen met frisse ideeën. Daar krijg je energie van. We zijn aanspreekpunt voor de stagiairs en monitoren of er vragen zijn waarbij we ze kunnen helpen. Tijdens de coronaperiode was dat lastiger omdat het vaak niet mogelijk was om op kantoor te werken. In die twee jaar zijn sommige stagiairs daar misschien wel nooit geweest. En dat terwijl een stage bedoeld is om kennis te maken met een organisatie en daarin mee te draaien. Dan is het de taak van de project- en de stagecoördinator om een vinger aan de pols te houden. Daarom hebben we een periodiek overleg geïntroduceerd. Daarbij nodigen we ook steeds afwisselend een andere collega uit, die iets vertelt over het werk en de eigen stage-ervaringen. Zo leren de stagiairs de organisatie ook op andere vlakken kennen.”
“De stagetijd moet een mooie ervaring zijn.”
“De stagetijd moet een mooie ervaring zijn. Daarom vinden wij en de collega’s van de projectgroepen het belangrijk om voldoende tijd uit te trekken voor de begeleiding van de stagiairs, en ervoor te zorgen dat zij voldoende podium krijgen binnen de organisatie. Zoals alle stafmedewerkers, krijgen ook zij tijdens de stafvergaderingen de kans om over een project vragen te stellen en opmerkingen te maken. Daartoe stimuleren we hen actief. Verder hebben ze binnen hun project de mogelijkheid om bijvoorbeeld politici, topambtenaren en wetenschappelijke experts te interviewen; dat is natuurlijk een interessante ervaring. Tegelijkertijd helpen de stagiairs ons weer om te reflecteren op de eigen organisatie, bijvoorbeeld als ze zich verbazen over onze werkwijze.”
